Filmy i Teatr

dla miłośników kina i sztuki teatralnej

Teatr

Wojciech Bogusławski – ojciec polskiej sceny narodowej

7ba05b4a-73b8-4ed7-8049-df5a506674ebWojciech Bogusławski żył w latach 1757-1829. Był aktorem, reżyserem, dramatopisarzem. Pełnił także funkcję dyrektora teatru. Zasłynął jako autor opery komicznej „cud mniemany, czyli Krakowiacy i Górale”. Jest uważany za ojca polskiej sceny narodowej.

Wojciech Bogusławski urodził się w rodzinie drobnej szlachty w miejscowości Glinno pod Poznaniem. Przez trzy lata przebywał w Krakowie, gdzie zdobywał średnie wykształcenie. Edukację kontynuował w znajdującej się w Warszawie szkole Pijarów. Od roku 1775 do roku 1778 służył w gwardii pieszej litewskiej. Służbę i karierę wojskową porzucił jednak na rzecz teatru. Związał się z Teatrem Narodowym. Jako autor i aktor zadebiutował w roku 1778 we francuskiej komedii „Amant, autor i sługa” (dokonał jej tłumaczenia na język polski). W tym samym roku próbował szczęścia także jako śpiewak operowy, wystąpił w operze na motywach kantaty Franciszka Bohomolca „Nędza uszczęśliwiona”. W roku 1781 wyjechał do Lwowa i przez rok występował w miejscowym teatrze. Po powrocie do Warszawy objął stanowisko dyrektora Teatru Narodowego. Funkcję tę pełnił, z przerwami, aż do roku 1814.

Zespół Teatru Narodowego w okresie pełnienia funkcji przez Wojciecha Bogusławskiego popierał idee reformy państwa. W. Bogusławski dbał o rozwój sceny narodowej nie wahając się nawet przed pewnymi ustępstwami na rzecz zaborców. Szczególnie silnie dało się to dostrzec w okresie po upadku powstania kościuszkowskiego. Mimo to cieszył się autorytetem wśród pracowników, a także wśród mieszkańców Warszawy. Na pewno miał na to wpływ repertuar teatru w dużej mierze składający się z dzieł zaangażowanych politycznie.

Wojciech Bogusławski jest autorem 80 utworów, znaczna część z nich została opublikowana. Zajmował się adaptacjami i tłumaczeniami. Przetłumaczył między innymi z niemieckiego „Hamleta”Szekspira. Jego najsłynniejszym dziełem jest „Cud mniemany, czyli Krakowiacy i Górale” z roku 1794. Była to pierwsza polska opera, do której muzykę skomponował Jan Stefanii. Premiera opery miała miejsce dzień przed wybuchem powstania kościuszkowskiego. Interwencja cenzury sprawiła, że opera zniknęła z afisza zaledwie po trzech spektaklach. Opera Bogusławskiego pozostaje do dzisiaj w repertuarach polskich teatrów.

Wojciech Bogusławski wielokrotnie zakładał polskie teatry: w Poznaniu, we Lwowie, w Wilnie, w Kaliszu. W roku 1811 założył także Szkołę Dramatyczną. Na potrzeby tej szkoły napisał podręcznik „Dramaturgia, czyli nauka sztuki scenicznej”.Często sam występował na deskach teatru, wyreżyserował wiele spektakli teatralnych. Grywał nie tylko na scenie Teatru Narodowego, ale także na scenach teatrów w Gdańsku, Krakowie, Łowiczu. Współpracował z Antonio Scotti, Antonim Smuglewiczem, Karolem Kurpińskim, Józefem Elsnerem. W ostatnich latach swojego życia napisał i opublikował swoisty pamiętnik zatytułowany „Dzieje Teatru Narodowego”, w którym przedstawił sylwetki aktorów pracujących na scenie Teatru Narodowego. Ostatni raz na scenie Teatru Narodowego wystąpił 20 listopada 1827 roku.